กรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง (DMCR) ร่วมกับ Thai Whale Sharks, MARECO, มูลนิธิ Love Wildlife Foundation และ Thai Sharks and Rays เตรียมดำเนินโครงการติดตั้งเครื่องส่งสัญญาณดาวเทียมให้กับปลาฉลามวาฬในน่านน้ำไทย เพื่อศึกษาและติดตามพฤติกรรมของสัตว์ทะเลยักษ์สายพันธุ์นี้อย่างใกล้ชิด
ฉลามวาฬ (Rhincodon typus) ถือเป็นปลาที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในโลก และอยู่ในสถานะ “ใกล้สูญพันธุ์” ตามบัญชีแดงของ IUCN ด้วยจำนวนประชากรที่ลดลงมากกว่า 50% ในช่วง 75 ปีที่ผ่านมา ซึ่งสาเหตุหลักมาจากกิจกรรมของมนุษย์ เช่น การเดินเรือและการทำประมง นอกจากนี้ยังเป็นสัตว์ป่าสงวนในประเทศไทย และอยู่ภายใต้การคุ้มครองตามอนุสัญญาไซเตส (CITES) อีกด้วย
หากไม่มีมาตรการอนุรักษ์และบริหารจัดการที่เหมาะสม ปลาฉลามวาฬอาจสูญพันธุ์ในอนาคต ซึ่งจะส่งผลกระทบต่อความหลากหลายทางชีวภาพ รวมถึงรายได้จากการท่องเที่ยว วิถีชีวิตชุมชนชายฝั่ง และเศรษฐกิจของประเทศ
กรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง จึงได้ร่วมกับ Thai Whale Sharks, MARECO, มูลนิธิ Love Wildlife Foundation และ Thai Sharks and Rays ดำเนินโครงการติดตั้งเครื่องส่งสัญญาณดาวเทียมให้กับปลาฉลามวาฬ เพื่อศึกษาและติดตามพฤติกรรมการเคลื่อนที่ของปลาฉลามวาฬในน่านน้ำไทย และเพื่อสร้างฐานข้อมูลทางวิทยาศาสตร์ที่สามารถนำไปใช้ในการอนุรักษ์และจัดการประชากรปลาฉลามวาฬอย่างยั่งยืน รวมถึงการสร้างความร่วมมือระหว่างประเทศในภูมิภาคด้วย
โดยจะเริ่มปฏิบัติงานจริงในเดือนสิงหาคม 2568 ณ พื้นที่เกาะเต่า จังหวัดสุราษฎร์ธานี หลังจากใช้เวลาในการพัฒนาและเตรียมการมากว่า 8 ปี
โครงการดังกล่าวจะใช้ เทคโนโลยีติดตามผ่านดาวเทียม โดยใช้เครื่องส่งสัญญาณดาวเทียมแบบผูกสาย (tethered satellite tags) รุ่น SPOT 425 ติดตั้งบริเวณใต้ครีบหลังของปลาฉลามวาฬ โดยนักวิจัยที่ผ่านการฝึกอบรมเทคนิคเฉพาะด้านจะดำเนินงานตามมาตรฐานสากล พร้อมใส่ชุดเครื่องแบบที่แสดงตราสัญลักษณ์ DMCR อย่างชัดเจน และปฏิบัติงานบนเรือวิจัยที่ติดป้ายแสดงโครงการอย่างเป็นทางการ เพื่อสร้างความมั่นใจแก่ประชาชน
ทั้งนี้ กรมทรัพยากรทางทะเลฯ ได้ขอความร่วมมือจากประชาชน หากพบเห็นนักวิจัยใกล้ฉลามวาฬขณะดำเนินงาน ขออย่าตกใจ พร้อมทั้งให้ความร่วมมือ และ หากพบปลาฉลามวาฬที่มีอุปกรณ์ติดตั้งอยู่บนตัว ขออย่าตัดหรือทำลายอุปกรณ์ และไม่ควรเข้าไปรบกวนสัตว์ดังกล่าว พร้อมแจ้งข้อมูลการพบเห็นมายัง Thai Whale Sharks หรือ ระบบรายงานสัตว์ทะเลหายาก ของกรม สามารถศึกษาและปฏิบัติตามแนวทางเมื่อพบเห็นปลาฉลามวาฬ จากโปสเตอร์ที่แนบมานี้
โครงการนี้นับเป็นก้าวสำคัญในการอนุรักษ์ฉลามวาฬของประเทศไทย พร้อมผลักดันความร่วมมือระดับภูมิภาคและสร้างข้อมูลวิทยาศาสตร์เพื่อการจัดการประชากรสัตว์ทะเลหายากอย่างยั่งยืนต่อไป