กีฬาดำน้ำแบบ Freediving กำลังเป็นที่นิยม 👍 แต่รู้หรือไม่ว่าการกลั้นหายใจนานๆ อาจส่งผลต่อสมองได้? 🤔
งานวิจัยชิ้นหนึ่งศึกษาผลกระทบของการฝึกกลั้นหายใจต่อ “ความสามารถในการยับยั้งกระบวนการอัตโนมัติ” และ ความจำระยะสั้น 🧠 ง่ายๆ คือ สมองเราชอบทำอะไรตามความเคยชินโดยไม่ต้องคิด เช่น เห็นคำว่า “แดง” สีน้ำเงิน เราก็จะเผลออ่านว่า “แดง” 😅 ความสามารถนี้สำคัญมากในการใช้ชีวิตประจำวัน ยิ่งความสามารถนี้ดีเท่าไหร่ เราก็ยิ่งควบคุมตัวเอง ตัดสินใจได้ดีและรวดเร็วขึ้นเท่านั้น งานวิจัยใช้ Stroop Test ในการทดสอบ โดยให้ผู้ทดลองบอกสีของคำศัพท์ เช่น คำว่า “เขียว” เขียนด้วยสีแดง คนที่ยับยั้งความเคยชินได้ดีก็จะตอบได้เร็วและแม่นยำ (บอกว่าสีแดง)
งานวิจัยแบ่งกลุ่มตัวอย่างออกเป็น 3 กลุ่ม ดังนี้
- นักดำน้ำ Freediving ระดับสูง (Elite Breath – Hold Divers) : พวกเทพเจ้าแห่งการกลั้นหายใจ 💪 กลั้นได้นานเฉลี่ย 6 นาทีกว่า ฝึกซ้อมมานานกว่า 2 ปี
- นักดำน้ำ Freediving ระดับเริ่มต้น (Novice Breath – Hold Divers) : มือใหม่หัดกลั้น 🤿 กลั้นได้นานเฉลี่ย 4 นาทีกว่า ฝึกซ้อมมา 6 เดือน – 1 ปี
- กลุ่มควบคุม (Control Group) : คนทั่วไปที่ไม่ได้ฝึกกลั้นหายใจ 🚶♂️🚶♀️
ผลการวิจัยปรากฏว่า นักดำน้ำระดับสูงทำคะแนน Stroop Test ได้แย่กว่าอีกสองกลุ่มอย่างมีนัยสำคัญ ยิ่งกลั้นหายใจได้นานและฝึกมานานเท่าไหร่ คะแนนก็ยิ่งต่ำ📉 แสดงว่าการฝึกกลั้นหายใจหนักๆ และเป็นเวลานานมีผลต่อความจำระยะสั้นและความสามารถในการควบคุมตนเอง
แต่ที่น่าสนใจคือ นักดำน้ำระดับเริ่มต้นและกลุ่มควบคุมไม่มีความแตกต่างกันในด้านนี้ แสดงว่าผลกระทบนี้เกิดขึ้นเฉพาะกับคนที่ฝึกหนักและกลั้นหายใจนานๆ
ผมเองก็เป็นนักดำน้ำ Freediving (กลั้นหายใจได้ประมาณ 5 – 6 นาที) และครูสอน Freediving ของผม (กลั้นหายใจได้ 10 นาทีกว่าๆ) ช่วงที่ซ้อมหนักๆ เพื่อแข่งหรือทำลายสถิติ ความจำระยะสั้นจะแย่ลงชัดเจนเลยครับ แบบว่าวางของไว้แล้วลืม หลงๆ ลืมๆ บ่อยขึ้น สมาธิสั้นลง รู้สึกเบลอๆ แม้กระทั่งความรู้สึกอยากทำงานก็ลดลงไปด้วย พอหยุดซ้อมซักอาทิตย์สองอาทิตย์ อาการเหล่านี้ก็จะหายไปเอง คล้ายกับผลการวิจัยเลย
อย่างไรก็ตาม งานวิจัยชิ้นนี้มีกลุ่มตัวอย่างค่อนข้างน้อย และงานวิจัยที่ศึกษาเรื่องนี้โดยตรงยังมีไม่มากนัก จำเป็นต้องมีงานวิจัยเพิ่มเติมเพื่อยืนยันผลลัพธ์ แต่ก็เป็นข้อมูลที่น่าสนใจและควรนำมาพิจารณา โดยเฉพาะนักกีฬา Freediving ระดับสูงที่ต้องฝึกหนัก ควรหาเวลาพักผ่อนและดูแลสุขภาพสมองด้วยนะครับ 😊