ถังอากาศดำน้ำ (Scuba Tank) เป็นหนึ่งในอุปกรณ์ที่สำคัญที่สุดในการดำน้ำแบบ Scuba เพราะเป็นแหล่งจ่ายอากาศให้กับนักดำน้ำ
ถังที่ไม่ได้รับการดูแลอย่างสม่ำเสมออาจเกิดสนิมภายใน รั่วซึม และเสี่ยงระเบิดได้ หรือแม้กระทั่งปัญหาสิ่งปนเปื้อนในถัง ที่อาจเป็นอันตรายต่อร่างกายของนักดำน้ำโดยตรงหากหายใจเอาอากาศในถังเข้าไป การดูแลรักษาถังอากาศจึงเป็นสิ่งที่ไม่ควรมองข้าม ไม่เพียงช่วยยืดอายุการใช้งาน แต่ยังเป็นเรื่องของความปลอดภัยด้วย
ในบทความนี้เราจะมาดูกันกว่า หากเราเป็นเจ้าของถังอากาศดำน้ำ จะมีวิธีการดูแลรักษาอย่างไร
การดูแลรักษาประจำวัน
- ห้ามเติมอากาศที่เปียกชื้นหรือปนเปื้อน ลงในถังโดยเด็ดขาด
- หลังการดำน้ำทุกครั้ง โดยเฉพาะในน้ำทะเล ควรล้างถังด้วยน้ำจืดอย่างทั่วถึง
- เพื่อละลายเกลือและสารเคมีที่อาจเกาะตัวกัน
- หลังล้างเสร็จควรเช็ดถังให้แห้งสนิท
- หลีกเลี่ยงการวาง จัดเก็บ ที่ทำให้ถังสึกหรออย่างต่อเนื่อง
- หากจัดเก็บในชั้นวาง ให้มีวัสดุรองป้องกันแรงกระแทกหรือการเสียดสีตลอดเวลา
การดูแลรักษาตามระยะ
- หากถังถูกใช้งานทุกวัน ควรถอดอุปกรณ์ออกทุกเดือน แล้วล้างทั้งถังและอุปกรณ์ให้สะอาด และเช็ดให้แห้ง
- ทุก 6 เดือน ควรถอดวาล์วออก และ ตรวจสอบภายในถัง หากพบว่าภายในถังเปียก ให้ล้างภายในให้สะอาดแล้วทำให้แห้งก่อนใช้งานอีกครั้ง
- อุปกรณ์ที่ทำจากโลหะต่างชนิด ควรแยกจากตัวถัง หรือ ล้างและเช็ดให้แห้งทุก 2 สัปดาห์ เพื่อลดการกัดกร่อน
การดูแลรักษาถังที่ไม่ได้ใช้งานระยะยาว
- ถ้าจะเก็บถังนานเกิน 1 เดือน ให้ ถอดอุปกรณ์ทั้งหมดออก
- ล้างและเช็ดให้ถังแห้งทั้งภายนอกและภายใน รวมถึงล้างอุปกรณ์ด้วย
- เก็บถังในลักษณะตั้งตรง ในที่แห้ง เย็น ปราศจากไอเกลือ
- ควรเก็บถังโดยมีแรงดันภายในเล็กน้อยประมาณ 20–100 psi
การตรวจสอบถังอย่างสม่ำเสมอ
จะต้องมีการตรวจสอบภายในและภายนอก (Visual Inspection) เป็นประจำทุกปี และการทดสอบแรงดัน (Hydrostatic Pressure Testing) ทุก 5 ปี ทำให้สามารถตรวจพบปัญหาได้ก่อนที่จะเกิดอันตรายขึ้น
ซึ่งก็มีศูนย์บริการ หรือร้านดำน้ำที่ให้บริการตรวจสอบดังกล่าว มีรายละเอียดดังนี้
1. การตรวจสอบภายในและภายนอก (Visual Inspection)
การตรวจสอบนี้ช่วยให้เรารู้สภาพของถังอย่างละเอียด ทั้งเรื่องสนิม รอยแตกร้าว หรือสิ่งสกปรกที่อาจส่งผลต่อคุณภาพอากาศ ซึ่งการตรวจสอบจะเป็นไปตามมาตรฐาน CGA (The Compressed Gas Association)
ความถี่: ปีละครั้ง
กระบวนการดังนี้:
- ถอดวาล์วและทำความสะอาด (Valve Service)
- ทำความสะอาดภายในถัง (Internal Cleaning)
- ตรวจสอบด้วยตาเปล่าโดยผู้เชี่ยวชาญ (Visual Inspection)
2. การทดสอบแรงดันถัง (Hydrostatic Pressure Testing)
เป็นขั้นตอนสำคัญที่รับรองว่า ถังยังสามารถทนแรงดันได้อย่างปลอดภัย การทดสอบนี้เป็นไปตามมาตรฐาน CFR (The U.S. Code of Federal Regulations)
ความถี่: ทุก 5 ปี
กระบวนการดังนี้:
- ถอดวาล์วและทำความสะอาด (Valve Service)
- ทำความสะอาดภายในถัง (Internal Cleaning)
- ตรวจสอบด้วยตาเปล่าโดยผู้เชี่ยวชาญ (Visual Inspection)
- ทดสอบแรงดัน ด้วยแรงดันน้ำ หรือคลื่นเสียงอัลตราโซนิก (Hydrostatic Pressure Testing)
การทำเครื่องหมายบนถัง
ถังที่ผ่านการตรวจสอบต้องมีหมายเลขประจำของผู้ตรวจสอบ (RIN) และปีที่ตรวจสลักไว้อย่างถาวรตามมาตรฐาน CFR
การเติมอากาศในถัง
- ควรเติมอากาศกับศูนย์บริการเติมอากาศ หรือ Dive Center ที่มีความน่าเชื่อถือเท่านั้น
- จะต้องมีการกรองอากาศเป็นพิเศษ และเติมอากาศจากเครื่องคอมเพรสเซอร์ที่ถูกออกแบบมาเป็นพิเศษสำหรับการหายใจใต้น้ำ เพราะสิ่งปนเปื้อนในอากาศอาจจะไม่เป็นอันตรายที่ผิวน้ำ แต่สามารถเป็นพิษได้ที่ความลึกเนื่องจากความดันอากาศ
- ศูนย์บริการเติมอากาศ หรือ Dive Center จะปฏิเสธการเติมอากาศ หากพิจารณาแล้วว่าถังนั้นไม่ปลอดภัย หรือไม่ได้รับการตรวจสอบตามมาตรฐาน
การดูแลรักษาถังอากาศดำน้ำไม่ใช่แค่เรื่องความสะอาด แต่เป็นเรื่องของความปลอดภัยต่อชีวิต ควรมีการตรวจสอบอย่างสม่ำเสมอตามมาตรฐานที่กำหนด และอย่าละเลยความผิดปกติใดๆ ที่พบจากถัง